Son günlerde sıkça duyar olduk bu kelimeyi.
Peki anlamca nedir diktatörlük?
Siyasi olarak neyi ifade ediyor?
Geçmişte kimler diktatör olarak görülmüş?
Günümüzde özellikle de ülkemizde Diktatör ve Diktatörlük anlamından herkes ayrı bir anlam çıkarıyor ki diktatörlük konusu gündeme geldiğinde bir kaos ortamı oluşuyor. Oysa Diktatörlük bir yönetim biçimidir. Bu tanımın kuralları vardır.
Diktatör : Latince emir veren, dikte eden anlamına gelir.
Genellikle üç olası anlamda kullanılır.
1-Roma Devleti’nde siyasi bir makamdır. Devlet rejimi olarak bu sistemi kullanmışlardır. Örneğin MÖ 2. yüzyılda yaşayan Romalı General Lucius Cornelius Sulla, buna bir örnek olarak gösterilebilir.
2-Anayasal sınırlamaları olmayan bir düzende bütün siyasi yetkilerin tek bir birey veya küçük bir grup tarafından yönetilmesi türüdür. Bu durum zor kullanılarak veya miras yoluyla edinilmiş olabilir.
3-Günümüzdeki kullanımında ise; Diktatörlük, hukuki olarak anayasalarda veya devlet içerisindeki diğer politik ya da sosyal faktörler tarafından sınırsız bir liderlik imkanları kazanan, mutlak üstünlüğü bulunan yöneticilerdir.
Tüm anlamlarda diktatörler, toplumdaki insanların rızaları olmadan;
*birden fazla yaşam tarzı ve görüşü sağlamıyor olabilir,
*insanların hayatını her yönüyle kontrol ediyor olabilir,
*tamamen tek bir insandan gelen güç doğrultusunda zıt bir yönetim sağlıyor olabilir,
*hedeflerine ulaşmak için her türlü meşru ya da gayri meşru yöntemleri kullanıyor ya da savunuyor olabilirler.
Başka bir açıdan da bakarsak da Diktatör;
*Kutsallaştırılmış, yanılmaz ve güç sahibi liderdir.
*Halk korku yüzünden itaat eder.
*Yasama,yürütme ve yargı tek eldedir.
*Liderin süre sınırı ve görev teslim anlayışı yoktur.
*Mevcut lideri eylemlerinden dolayı sorguya çekecek sorumlu tutacak veya işten el çektirebilecek yasa, gelenek ve kurumlar yoktur.
*Diktatörler genelde darbe ile gelir ve darbe ile gider. Bu yüzden diktatörler her türlü tehdidi önlemek için baskı ve sıkı denetim uygular. İktidarlarını korumak için zalim davranırlar.
Bazı Diktatörlük Çeşitleri
•İdeolojik :
Devlet içinde tüm yetkileri kendi elinde tutup en üst düzeyde bulunan yöneticidir. Bu kişi aynı zamanda partisinin de mutlak lideri olup dışişleri bakanlığı ve orduda başkomutanlık yapabilir. Tek parti rejimi vardır. Bu tür dikatörlüklerde demokrasiden asla söz edilemez. Katı bir liderlik ilkesi vardır. Bu diktatörlük çeşidi daha çok benzer sistemler olan nazizm ve faşizim de görülmüş olup bu diktatörlük çeşidinde en çok ünlenmiş olan kişileri Adolf Hitler ve Musollini’dir
•Müşfik :
Yine bu tür içerisinde ele alınabilecek olan Müşfik, yani sevecen diktatörlük; otoriter bir liderin sadece kendi kişisel çıkarına veya nüfusun sadece küçük bir bölümünün yararına değil de toplumun bütününün faydasına bir politika izlediği hükümet şeklidir. Müşfik ve hayırsever bir diktatör referandumlar yoluyla bazı demokratik kararların alınmasına izin verebilir. Çoğu diktatör rejim kendini daima hayırsever olarak gösterir ve demokratik rejimleri sürekli olarak dağınık, verimsiz ve bozuk olarak gösterme eğilimi içerisindedirler. Napolyon Bonapart, Josip Broz Tito, Ho Chi Minh gibi bazı liderler müşfik diktatörler olarak vasıflandırılırlar.
•Tek Parti Diktatörlüğü :
Tek parti diktatörlüğü de kişi diktatörlüğü içerisinde ele alınmaktadır. Devletin idaresinin ve her türlü yetkinin tek bir parti elinde bulunmasıdır. Tek parti rejimi vardır.Bu diktatörlük çeşidinde de demokrasiden söz edilemez.Partinin başında otoriter bir lider olabileceğinden kişi diktatörlüğüne benzeyebilir.
Daha çok Sovyetler Birliği’nin Stalin döneminde uygulanan komünizmde görülmüştür.
•Askerî :
Devlet idaresinin orduda bulunmasıdır.
Bu tür yönetimlere cunta adı verilir.
Siyasi partiler bulunmaz, bulunsa bile ordu kontrolünde varlığını sürdürür.
Askeri yönetimlerin başına geçmiş kişiler genellikle yönetime darbe yoluyla gelmiştir. Bu diktatörlük çeşidini uygulayan en ünlü kişilere Francisco Franco ve Muammer Kaddafi örnek verilebilir.
BAZI DİKTATÖRLERDEN ALINTI SÖZLER
*Onlara yukarıdan bakıyorum, çünkü tanrı beni buraya koydu. Augusto Pinochet
*Şunu belirlemek istiyorum. Eğer ben hareket ettirmiyorsam, ülkemde tek bir yaprak bile kımıldamaz.Augusto Pinochet
*Beni kınayın, fark etmez. Tarih beni temize çıkaracaktır. Fidel Castro
*Özgür seçimlerle ilgili sorun:kimin kaza-nacağını bilememektir. Leonid Brezhnev
*Komünizm sevgi değildir. Komünizm düşmanı ezeceğin bir çekiçtir. Mao Zedong
*Çok kitap okumak zararlıdır. Mao Zedong
*Hakiki demokrasi var ama aslında güçlüler her zaman hükmeder. Kaddafi
*Bir şeye niyetlenirken, başka bir şey yapacağını söylemek sonra da hiçbirini yapmamak politikadır. Saddam Hüseyin
*İyi bir gazeteci her söyleneni yazan de-ğildir. İyi gazeteci kendisinden yazması istenen şeyleri yazandır.Todor Zhivkov
Bu satırları okuduktan sonra zihninizi tazeleyin ve kendi iradenizle düşünün.
Diktatörlük nedir?
Diktatör kimdir veya kimlerdir?
Karar sizin…